Hala, kulakların çınlıyor mu hâlâ? Niçin “EFT/havale” değil hala? Ölüp gideceğim sebebini bulamadım hâlâ?

Tansaş’ın bir vakitler faaliyet gösterdiği İstanbul-Bahariye’deki yerinde Asuman adında bir mekân açıldığını görmüştüm yıllar önce. Kapısında da bi’ kuyruk, sormayın gitsin! Hafta sonlarının klasik görüntüsüydü. Sosyal medya neslinin yılmaz neferleri daha kuyrukta “selfie” mesaisine başlarlardı. Yemek için kuyruğa girmekten hiç hazzetmemişimdir. Ne kadar merak etsem de bu çikolatacı dükkânına adım atmadım.

Covid-19 dünyamızı işgal etmeden evvel Akasya’daki şubelerinde kuyruk yoktu. Girip bir tadım yapayım dedim. Özenli, temiz bir mekân. Halk “gurme”si değilim. Şikemperver de sayılmam. Tatlı analizi yapmaya mezun değilim kısacası. Şu var ki gidilebilir, çikolata menüsünden damak tadınıza göre seçim yapılabilir. Eh, bi’ miktar “ambiyans”a da para ödüyorsunuz. 1-2 liraya da çay var, 5 liraya da…

Dedim ya, belli bir kalite hissiyatı var. Su şişeleri cam, peçeteler recyclable ve mekânın ruhuna uygun düşeceği sözler de yazılmış o peçetelere… Ben de bi’ sivrilik (peki, kıllık da kabulüm) yapıp not düştüm o peçeteye… Yolum düştüğünde bakacağım; sizce düzeltmişler midir?

Hangi cadde veya neresi olduğu mühim mi? Bahariye’den, yürüye yürüye “metrobüs” adı verilen zamazingoya binmek için Söğütlüçeşme’ye gidiyordum her sabah olduğu gibi. Siyahlar giyinmiş bir adamın üstüme doğru geldiğini fark ettim hızlı adımlarla. Beni geçip şöyle dedi: Kim yaptı bunu? Gördünüz mü?

Arkama dönüp baktım. Küçük bir pastanenin caddeye atılmış masasının etrafına toplanmış üç kişiden, saçı kırlaşmış olanı gayet sakin cevap verdi: Bir hayvan ezdi gitti.

Yolun hemen kıyısında başının yarısı ezilmiş, vücudu hafiften yassılaşmış ve arka ayakları kıpırdayan sarılı beyazlı yavru kediyi görmemle başımı çevirmem bir oldu. İçime sipsivri bir çakı saplandı o an. Adımlarım yavaşladı, geri dönmeyi düşündüm, hızlı hızlı gelip geçen vasıtaların lastiklerine göz gezdirdim. O kediyi can çekişir halde koyup giden “insan”ı görebilmek, hesap sorabilmek için.

Kediye yapılabilecek bir şey yoktu esasen. Başının yarısı ezilmişti, beyni dağılmıştı ve umutsuzca çırpınıyordu. Olduğum yere yığılacak gibi oldum. İçim kanaya kanaya, ayaklarıma kilolarca ağırlık bağlanmışçasına yürümeye çalıştım. Yamuk yumuk kaldırımları adımlarken Sezai Karakoç’un Ayinler/Çeşmeler‘deki o yürek yakan mısraları düştü aklıma:

“Kim verecek kedilere trafik bilgilerini
Ki hayatlarıyla ödemekteler bir yandan öbür yana geçmeyi”

Kim öğretecek insanlara hayat bilgisini, kedileri de sevebilmeyi?

Hani, nasıl deniyor İngilizcede? Aaaam… Oh, shit! Sosyal medya adı verilen kanallarda “banner” menır ayağıyla yırtık dondan fırlar gibi çıkıyor ya bu tip reklamlar… Siz bakmayın, anlı şanlı pek çok firma da -de/-da eklerini kullanmaktan âcizdir. Halep nerede? Efenim? Yahu, Aytunç Altındal’a n’oldu sahi? Pelin Çift, araştırabilecek kalibreye ve cesarete sahip midir Aytunç Altındal’ın ölümünü? Çıt yok.

Derrida’yı, Lacan’ı ve Merleau-Ponty’yi Cin Ali serisini okurmuş gibi hatmetmek nasıl olurdu, bi’ düşünsenize! Göbek atar adam yahu! Hah işte, bu fakir onca mürekkep yalamış “iletişim” mezununa bir amme hizmeti yapıp hayır dualarının yanı sıra beddualarını da… Göze aldık bir kere, başkasını sevemem, deli diyorlar bana, desinler değişemem! Özdemir Erdoğan’ın “müzikal stand-up” yapmasını kim istemez ki!

Artık -de/-da eki başınızın belası olmayacak! Sevabına, parasız pulsuz (araya virgül mirgül koymayacaksınız, ikilemelerde virgül kullanılmaz) şıp diye öğreneceksiniz. Başlıyoruz! Ekrana yaklaşın iyice… Tamamdır.

Efenim, “dahi” (“dâhi” ise Einstein’dır) anlamındaki “de” ile “bulunma durumu” anlamındaki “de” ekini ayırmak, saçımızı ortadan ikiye ayırmak kadar basit değil elbette. Ancak biraz sonra vereceğim tüyo işinizi epey kolaylaştıracak. Şöyle: Bir cümleden “de”yi ve tabii “da”yı çıkarıp bir kenara koyun. O cümlenin anlamı bozuldu mu? Efenim? Hadise tamamdır. O vakit BİTİŞİK yazıyorsunuz. Anlamda bir bozulma olmuyorsa (anlam bir parça değişebilir) o vakit de AYRI yazıyorsunuz.

Misaller her zaman iyidir. Başlıyoruz: Yerçekimli Karanfil bende kalmış. Çıkaralım “de”yi ve bakalım: Yerçekimli Karanfil ben kalmış. Salvador Dali yazsa ancak böyle yazardı! Devam: Romantik Muamma da sende kalmış. Tamam, dağılalım; fakat dağıtmayalım.

Merhum Nurullah Ataç’ın arası hiç iyi değildi “ve” bağlacıyla. Bilen bilir. Tilciklerin efendisi, Arapçadan mülhem “vü”nün “ve”ye dönüşüp Türkçeye girmesine tahammül edemiyordu. Yeni nesil reklamcıların da arası iyi değil şu “ve” bağlacıyla.

Oysa iki kelimeyi “ve” bağlacıyla kullandığınızda ek hususuna azami dikkat göstermek iktiza ediyor. “Ustalıkla ve özenle üretildi.” yazmak köylülük falan değil sevgili İsviçreliler! Her şeye “süper” demekle olmuyor bu işler!

Basorexia: Birini öpmek için veya öpüşmeye karşı duyulan arzu, dürtü, istekli olma hali.

“Cumhuriyet gazetesinin 96 yılı, aslında Türkiye Cumhuriyeti’nin de 97 yıllık öyküsüdür. Yunus Nadi, 7 Mayıs 1924 günlü ‘Sunuş’ yazısında Cumhuriyet’in ilkelerini ‘Gazetemiz ne hükümet gazetesi ne de bir parti gazetesidir’ sözleriyle özetledi. Bu ilkelerine de hep bağlı kaldı. Cumhuriyet, her dönemde gerçeği öğrenmek isteyenlerin, çağdaşlığı savunanların gazetesi oldu.” diye yazıyor 7 Mayıs 2020’de Hikmet Altınkaynak. 

Cumhuriyet gazetesi, gençlik yıllarımdan itibaren doğru, kurallı Türkçenin bir kalesiydi. En azından benim için öyleydi. Bir kelimenin yahut bir noktalama işaretinin doğru kullanımının sağlamasını Cumhuriyet gazetesinden (zinhar “Cumhuriyet Gazetesi’nden” değil gençler!) yapardım.

Ya şimdi? “Sıkıntı” illeti Cumhuriyet’i bile eline geçirmişse durum vahim! Çaya, çorbaya “sıkıntı”! Üstteki gazete kesiği (“kupür” de diyebilirsiniz, “sıkıntı” yok!) bu vahametin vesikası maalesef. Oysa “sıkıntı” neydi? Huzursuzluk, gönül darlığı değil miydi? Bunaltıcı ruh hâli değil miydi? Ya kaygı, keder?

Herkes mes’ud mu mes’ud! Hakkı Devrim terk-i dünya eyledi, Şiar Yalçın da… Necmiye Alpay’dan ses yok. Attila Aşut var çok şükür!

Düşünsenize… Ulusal kanalda, devlet televizyonunda… TRT’de çocuklara bir tiyatro sanatçısı öykü okuyor… Füruzan’dan… “Parasız Yatılı” öykünün adı. Okuyan Olcay Poyraz. Programın adı “Bir Öykümüz Var”.

’70’lerin başıdır. Siyah-beyaz ekranların, ruhumuzu rengârenk bir panayıra çevirdiği o güzelim yıllar… Hani, şimdilerde Kanal D’de “Uzak Ara Eğlence” adıyla eğlenceli, matrak olduğu zannıyla cilalanan bir program var ya… Hah, işte o programın hası, ağababası TRT’de “Hangisi Doğru” (“Üç Yalancı” diye de bilinir) adıyla Cenk Koray’ın sunumuyla yayınlanırdı.

Olcay Poyraz, Göktay Alpman ve Üstün Savcı’nın bir kavramı, deyimi, hâdiseyi anlatırken yarışmacıları yanıltmasına dayanan bu sıra dışı eğlenceli kurdelede (“kurdaaale” değil) Güneş Tecelli de bir ara sunucu olarak yer almış mıydı acaba? Nefis bir Türkçenin konuşulduğu, tonlamaların, diksiyonun hep kendini hissettirdiği, eğlencesi kıvamında bir yarışma programı… “Hangisi Doğru”, suyunun suyunun suyu “Uzak Ara Eğlence”nin sağından atıp solundan geçecek bir kalibredeydi. Bu programa emek verenlerden terk-i dünya edenlere rahmet, kalanlara uzun ömürler dilerim.

Olcay Poyraz yıllar öncesinden şöyle sesleniyor: “Sevgili çocuklar, hepinize başarılar. İyi akşamlar.”

Covid-19 patlak vermeden evvel çocuklar ne şendi! Okul kantinlerinde glikoz şuruplu meşrubatlar eşliğinde kanatlılardan mamul sosisli sandviçler yerlerdi… Hey gidi günler!

Türkçe yazım hataları için “başlık”ım “Okuyalım öğrenelim”di Yamalı Poğaça’da. Duydum ki mekteplerin açılışı 21 Eylül’e ertelenmiş… Online eğitime devam kararına binaen “Online öğrenelim” yaptım sevgili gençler ve hep genç kalanlar, nasıl?

Eğitimin önünde “hiç bir” engelin duramayacağı sözünün bir okulda yazmasından tabii ne olabilir! Keşke “hiçbir” de yazabilselerdi. Eh, kadı kızında da bu kadar tenakuz olur.